رابطه اراده با معرفت «با تکیه بر تبیین نظریه معرفت طبعی جاحظ»
author
Abstract:
چکیده یکی از مسائل مهم در مباحث معرفتشناسی رابطه اراده با معرفت است. پاسخ به این پرسش که آیا معرفت امری ارادی است یا فعلی غیرارادی و به قول متکلمین اضطراری، از مباحث قدیمی علم کلام و فلسفه است. متکلمین در موضوع ایمان و اینکه حقیقت آن معرفت الله است با این پرسش مواجه شدند که آیا معرفت الله ارادی است یا بهصورت غیرارادی و اضطراری واقع میشود. دراینخصوص نظّام و جاحظ از گروه معتزله نظریه معرفت طبعی را مطرح کردند؛ البته دیدگاه این دو کاملاً مشابه نیست. نظریه معرفت طبعی جاحظ جامعتر و فراگیرتر از موضوع ایمان و معرفت الله است بهگونهای که جاحظ از طرف معتزله متهم به جبری دانستن معرفت و تکلیف به مالایطاق شدهاست. در توضیح و تحلیل نظریه معرفت طبعی و از طریق بررسی مطالب پراکنده در منابع فراوان و متعدد جاحظ مشخص میشود که بخشی از معارف انسانی در طول سالهای متمادی زندگی بهصورت غیرارادی و براساس طبع قوای ادراکی و تحتتاثیر عوامل احساسی و خواستههای درونی و بیرونی حاصل میشود و بخشی نیز مستقل از تاثیر عوامل احساسی و نیازهای انسانی بهصورت «ارادی» شکل میگیرد.
similar resources
تبیین «معرفت تشکیکی» بر پایهی وجودانگاری معرفت در حکمت متعالیه
نظام هستیشناسی در حکمت متعالیه، بر پایهی نظریهی «اصالت وجود و تشکیک مراتب آن» استوار است. حقیقت معرفت در این نظام، از سنخ وجود بوده و ازاینرو، دارای احکام مشترکی با آن است. مسانخت وجود و معرفتْ امکان اثبات «معرفت تشکیکپذیر» را فراهم میآورد. مسألهی پژوهش جاری توصیف تشکیکپذیری معرفت و در پیِ آن، بررسی امکان و مؤلفههای آن در حکمت متعالیه است. رهیافت حاصل، که با رویآورد تحلیلی- منطقیِ عبارات...
full textمقایسه تأثیر وضعیت طاق باز و دمر بر وضعیت تنفسی نوزادان نارس مبتلا به سندرم دیسترس تنفسی حاد تحت درمان با پروتکل Insure
کچ ی هد پ ی ش مز ی هن ه و فد : ساسا د مردنس رد نامرد ي سفنت سرتس ي ظنت نادازون داح ي سکا لدابت م ي و نژ د ي سکا ي د هدوب نبرک تسا طسوت هک کبس اـه ي ناـمرد ي فلتخم ي هلمجزا لکتورپ INSURE ماجنا م ي دوش ا اذل . ي هعلاطم ن فدهاب اقم ي هس عضو ي ت اه ي ندب ي عضو رب رمد و زاب قاط ي سفنت ت ي هـب لاتـبم سراـن نادازون ردنس د م ي سفنت سرتس ي لکتورپ اب نامرد تحت داح INSURE ماجنا درگ ...
full textنظریه بنیان گرایی معرفت
بنیانگرایی یکی از نظریههای معرفتشناختی درباره ماهیت توجیه و معرفت است که معرفت را دارای ساختاری دولایه میداند: لایهای از معرفت و توجیه، غیراستنتاجی یا بنیادین است و لایهای دیگر، استنتاجی و غیربنیادین است که در نهایت از معرفت یا توجیه بنیادین استنتاج میشوند. این نظریه از کهنترین نظریههای معرفتشناختی است که حامیان برجستهای همچون ارسطو، دکارت، راسل، لوئیس، و چیزم از میان فیلسوفان کلاسیک...
full textنظریه تعاملی معرفت دینی و علمی تبیین نسبت نظریۀ آیتالله جوادی آملی با مبحث «علم دینی»
نظریه علمدینی آیتالله جوادی آملی با دیگر نظریههای علمدینی تفاوت ماهوی دارد و درعینحال بر نظریههای علم دینی تأثیرگذار است؛ بهگونهایکه میتوان آن را فرانظریه مرتبط با آنها دانست. این نظریه مشتمل بر یک مدعای اصلی، یک استدلال عام و دو نتیجه مهم است. مدعای اصلی این است که علم اگر علم باشد، دینی و الهی است. دلیل بر این ادعا ویژگیهای مترتب بر کاشفبودن از واقع است که عبارتند از (1) متعل...
full textMy Resources
Journal title
volume 11 issue 41
pages 87- 106
publication date 2015-04-21
By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.
Keywords
Hosted on Doprax cloud platform doprax.com
copyright © 2015-2023